ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi

Güvenli gıda üretimi için ham madde, yardımcı maddeler ve ambalaj malzemelerinin üretiminden başlayarak tedarikçilerin seçimi, değerlendirmesini, işletmeye kabulü gibi süreçlerde titiz yaklaşım gerekir. Üretim aşamaları, son muhafaza ve sevkiyat vb. faaliyetlerde ise titiz yaklaşıma ek olarak uluslararası standartlara uyum ön plana alınmalıdır. ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi'yle hem ham madde tedarik sürecinde hem de üretim ve sevkiyat aşamalarında ideal sonuçlar elde edilebilir.

ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Nedir?

Gıda sektöründe faaliyet gösteren kuruluşların güvenlik risklerini yönetmelerine kılavuzluk eden standartlar bütünü, "ISO 22000 nedir?" sorusunun yanıtını verir. ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, tüketiciye güvenli gıda sunmaları konusunda yol gösterici niteliğe sahiptir. ISO 22000 serisi standartlar, ISO 9001 ve ISO 14001 ile uyumludur. Gıda güvenliğini odağına alan yönetim sistemi, HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points - Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları) kavramını tamamen kapsar.
Gıda güvenliğini sağlamak amacıyla geliştirilen ISO 22000 ile tüketicinin gıda kaynaklı risklere maruz kalması engellenebilir. Bu amaca uygun olarak gıda zinciri içerisindeki tüm süreçleri altyapı, personel ve ekipman gibi bileşenleriyle birlikte kontrol altında tutan önleyici sistem uygulanır. Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi bünyesinde gerçekleştirilen uygulamalar; üretim, ürün ekipman kontrolleri ile bakım ve genel hijyen uygulamaları; personel ve ziyaretçi hijyeni, lojistik, ürün bilgisi, eğitim, tedarikçi seçimi ve değerlendirmesi, eğitim, iletişim konularını merkezine alır.

ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Faydaları Nelerdir?

ISO 22000 Gıda Güvenliği Sistemi avantajları şu şekilde sıralanabilir:

ISO 22000, gıda sektöründeki işletmelere rekabet avantajı sağlar. Üstelik bu avantaj hem yerel hem de uluslararası pazarlarda varlığını net biçimde belli eder. Özellikle ihracat odaklı gıda işletmeleri, yönetim sistemi sayesinde uluslararası kriterlere uygun faaliyet gösterdikleri için her ülkenin yerel gerekliliklerini karşılamak zorunda kalmayabilir.
Gıda güvenliğine yönelik yönetim sistemi süreci uygulayan işletmeler, risk yönetimi açısından da avantaj elde eder. Üretim ve paketleme başta olmak üzere tüm süreçlerde ortaya çıkma potansiyeli taşıyan risklere karşı proaktif yaklaşımla aksiyona geçilir.
ISO 22000, doğru uygulandığında iş süreçlerinde verimlilik avantajı sağlar. Süreçlerdeki verim artışı, maliyetlerin düşmesine katkıda bulunur.
ISO 22000 Gıda Güvenliği Sistemi standardı aracılığıyla işletmeler, gıda üretiminde hijyen seviyesini üst düzeye çıkarabilir. Bu durumun doğal bir sonucu olarak işletmenin ürünlerine karşı tüketici bakış açısı pozitif olur. Tüketiciler, market raflarında muadil seçenekler yerine üretim kalitelerinden emin oldukları ürünlere yönelir. Böylece ciro artışı söz konusu hale gelebilir.
Gıda güvenliği sistemi uygulayan işletmeler, yasal düzenlemelere uyumlu faaliyet gösterir. Yalnızca üretim ve ardından gelen süreçler değil, dokümantasyon da olması gerektiği düzende yapılır. Dolayısıyla denetim süreçlerinde sorun yaşama olasılığı minimize edilmiş olur.

ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Bileşenleri Nelerdir?

ISO 22000 gıda güvenliği standardı temel bileşenleri şunlardır:
Etkili İletişim: Gıda güvenliğinin sağlanabilmesi için üretimden tüketime kadarki tüm aşamaların doğru şekilde gerçekleştirilmesi gerekir. Sürecin herhangi bir noktasında sorun yaşanırsa, son üründe ciddi tehlikeler olası hale gelir. Bu nedenle ISO 22000'e uygun yönetim sistemi kurgulanırken etkili iletişim kanallarının oluşturulması hedeflenir.
Etkili iletişim kanallarının oluşturulması, işletmenin departmanları arasında bilgi paylaşımını kolaylaştırır. Böylece standart kapsamında uygulanan gıda güvenliği politikaları ve prosedürleri tüm çalışanlara aktarılabilir. Benzer faydalar, dış iletişim özelinde de ortaya çıkar. Etkili iletişim, ürün şikayetlerinin hızlı biçimde işletmeye iletilmesini ve geri bildirimler sayesinde sürekli iyileştirmelerin yapılmasını mümkün kılar.
Sistem Yönetimi: Gıda güvenliği yönetim sistemi, bütünsel bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Bu sayede süreçlerin planlanması, uygulanması ve sürekli iyileştirilmesi sağlanabilir. Etkili sistem yönetimi için gıda güvenliği politikaları üst yönetim tarafından belirlenir. Politikalarla ulaşılması; amaçlanan hedefler ise spesifik, ölçülebilir ve ulaşılabilir olacak şekilde kurgulanır.
Sistem yönetimi kapsamında ayrıca iş akışları ve prosedürleri yazılı hale getirilir. İşletme bünyesinde yönetim sisteminin düzenli işleyişini sağlamak amacıyla kontrol listeleri, analiz raporları oluşturulur. Sistemin işleyişi, belirli aralıklarla gerçekleştirilen iç denetimlerle değerlendirilip gerekli noktalarda iyileştirmeler yapılır.
Ön Gereksinim Programları: ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi uygulama sürecinde üçüncü adım, ön gereksinim programlarının (PRP - Prerequisite Programs) uygulanmasıdır. Söz konusu programların doğru uygulanması, gıda üretim süreçlerinde temel hijyen şartlarının sağlanması ve altyapısal uygunluk açısından önemlidir.
Ön gereksinim programları; temizlik ve sanitasyon, haşere kontrolü, ekipman bakımı, ideal depolama koşullarının oluşturulması gibi eylemleri kapsar. Ön gereksinim programları kapsamında ayrıca çalışanların hijyen eğitimlerinin verilirken koruyucu kıyafet kullanımı ve el hijyeni kurallarının uygulanması standarda uygun biçimde sağlanır.
Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları: Orijinal adıyla Hazard Analysis and Critical Control Points (HACCP), gıda üretim süreçlerinde olası tehlikelerin belirlenmesini mümkün kılar. Böylece tüketici sağlığını korumak çok daha kolay hale gelir. Sağlık açısından risk oluşturabilecek biyolojik, kimyasal ve fiziksel olumsuzluklar tehlike analizinin odaklandığı başlıca konulardır. Analiz kapsamında gıda güvenliği açısından kritik öneme sahip noktalar kontrol edilir.
Analiz ve kontrol süreçleri, kritik limitlerin tanımlanmasına imkan sağlar. Süreçler sayesinde elde edilen sonuçlarla düzeltici faaliyetlere gerek olup olmadığına karar verilir.

ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi'ni Kimler Uygulayabilir?

ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi gıda sektöründe faaliyet gösteren tüm işletmeler tarafından uygulanabilir. Yani gıda üreticileri, tedarikçileri ve dağıtımcıları ISO 22000 avantajları ile hem rekabet hem de yasal uyumluluk odaklı çeşitli avantajlar elde edebilir. Söz konusu işletmelere ek olarak ambalaj üreticileri ile depolama ve lojistik hizmetleri sağlayıcılar, restoranlar, catering firmaları, gıda katkı maddesi imalatçıları gıda güvenliği yönetim sistemini uygulayabilir.
ISO 22000 başvuru sürecinde üst yönetimin katılımı ve desteği önemlidir. Süreç boyunca mutlaka risk temelli yaklaşım benimsenmelidir. İşletmenin kendi iç süreçlerini güçlendirmesi ve gıda güvenliği yönetim sistemini etkin bir şekilde uygulaması kritik önem taşır. Sürecin her aşamasında sürekli iyileştirme prensibi benimsenmeli ve uluslararası standartlara uyum sağlanmalıdır.

ISO 22000 Belgesi Nasıl Alınır?

İşletmelerin ISO 22000 Belgesi'ni alması için sistemlerini etkin bir şekilde kurması ve uygulaması gerekir. Genel olarak hazırlık ve planlama, sistem kurulumu, denetimler ve başvuru sürecinden oluşur.

Hazırlık ve Planlama

İşletmenin mevcut uygulamalarını değerlendirmek ve ISO 22000 standardına uyum için bir plan oluşturmak ilk adımdır. Bu süreçte üst yönetimin desteğiyle bir proje ekibi oluşturulmalı ve gerekli kaynaklar tahsis edilmelidir.

Yönetim Sistemi Kurulumu

ISO 22000 standardının gereksinimlerini karşılayacak bir yönetim sistemi kurulmalıdır. Bu aşamada politikaların ve prosedürleri belirlenmesi ve sürecin düzenlenmesi gereklidir. Tehlike analizi ve risk değerlendirmesi yapılmalı, kritik kontrol noktaları belirlenmelidir.

Eğitim ve Farkındalık Çalışmaları

ISO 22000 belgesi almadan önce işletmenin öncelikle bu standardı anlaması ve gerekliliklerini kavraması önemlidir. Bunun için işletme, tüm çalışanlarına ve yönetici kadrosuna ISO 22000 hakkında eğitimler düzenlemelidir. Eğitimlerle sistemin gereklilikleri, prosedürleri ve nasıl uygulanacağı konusunda çalışanlar bilinçlendirilir.

İç Denetim ve Yönetim Gözden Geçirmesi

İç denetimler, sistemin doğru ve etkili bir şekilde çalışıp çalışmadığını görmek amacıyla düzenli olarak yapılmalıdır. Denetimler sırasında prosedürlerin ve politikaların ne kadar yerine getirildiği gözlemlenir, sorunlu alanlar tespit edilir. Yönetim gözden geçirme sürecinde ise üst yönetim, yönetim sisteminin genel performansını, riskleri ve iyileştirme alanlarını değerlendirir. İç denetim sonuçlarıyla stratejik kararlar alınır ve uygulama süreci takip edilir.

Dış Denetim ve Başvuru

Sistem kurulduktan ve iç denetimler tamamlandıktan sonra dış denetim sürecine geçilir. Bunun için bağımsız akredite bir belgelendirme kuruluşu tarafından denetim yapılması gereklidir. Dış denetim, işletmenin yönetim sisteminin ISO 22000 standardına uygun olup olmadığını değerlendirir. Denetim sırasında belirli belgeler, kayıtlar ve prosedürler gözden geçirilir. Tüm gereklilikler yerine getirilmişse, işletmeye ISO 22000 belgesi verilir.

ISO 22000 Sertifika Ücreti

ISO 22000 sertifikası almak için yapılacak harcamalar, işletmenin büyüklüğü, faaliyet gösterdiği sektör, çalışan sayısı, üretim kapasitesi ve bulunduğu bölge gibi çeşitli faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Bunun yanı sıra, denetim süreçlerinin süresi ve sıklığı da toplam maliyet üzerinde etkili olabilir.

Genellikle ISO 22000 belgelendirme süreci; başvuru ücreti, denetim masrafları, belge düzenleme ücreti ve süreç içinde karşılaşılabilecek diğer maliyetleri içerir. Ayrıca, işletmenizin danışmanlık hizmetlerine veya ek geliştirme çalışmalarına ihtiyaç duyması halinde, ek maliyetler de ortaya çıkabilir.

Belgelendirme kuruluşları, işletmelere özel fiyat teklifleri sunduğundan, en doğru maliyet bilgisini almak için doğrudan bir belgelendirme kuruluşuyla iletişime geçmek faydalı olacaktır. Böylelikle, işletmenizin gereksinimlerine göre hazırlanmış net bir fiyatlandırma alabilirsiniz.

Ayrıca, ISO 22000 sertifikasını almak sadece belge ücretini ödemekle tamamlanmaz. İşletmenizin yönetim sistemine uyum sağlayabilmesi için bazı süreçleri iyileştirmesi, belirli yatırımlar yapması veya dokümantasyon güncellemeleri gerçekleştirmesi gerekebilir. Bu gibi ek giderler de dikkate alınmalıdır.

Sonuç olarak, ISO 22000 sertifikası için belirlenen ücret işletmelere göre farklılık göstermektedir. En doğru ve kesin maliyet bilgisi için belgelendirme kuruluşlarıyla doğrudan iletişime geçerek işletmenize özel bir fiyat teklifi almanız önerilir.

Sistem Belgelendirme Başvurusu