ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi

Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü ortama çevre adı verilir. Çevre, temel olarak doğal kaynaklar, bitki (flora) ve hayvan (fauna) toplulukları ile insanları içeren dinamik yapıdadır. Ancak gelişen teknoloji ve artan endüstriyel faaliyetler, çevresel sürdürülebilirliği sekteye uğratabilir. Bu tür olumsuzlukların önüne geçmek isteyen işletmeler, almış oldukları önlemleri ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi ile belgelendirebilir.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Nedir?

ISO 14001, Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından yayımlanan bir çevre yönetim sistemi standardıdır. Söz konusu standart, ISO 14000 serisi kapsamında yer alır. Bir dizi işlemin ardından belgelendirmesi yapılan ISO 14001 standardı, bir işletmenin çevresel sorumluluğunu yerine getirmesi için gereken uygulamalar bütünü hakkında yol gösterici role sahiptir. Standart, bu kapsamda işletmenin çevresel etkilerinin belirlenmesine, kontrol altına alınmasına ve çevresel performansını iyileştirmesine imkân sağlar.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, aşağıda sıralanan temel ilkeleri kapsar.

İşletme, çevresel performansını artırma amacıyla kurallar oluşturmalı ve bunu tüm çalışanlarıyla paylaşmalıdır.
Standart kapsamında işletmenin çevresel etkileri ve bunlara yönelik riskler, fırsatlar belirlenmelidir. Ardından hedeflere nasıl ulaşılacağına dair plan kurgulanmalıdır.
Çevresel etki yönetimi için gerekli kaynaklar sağlanmalı, çalışanlara yönelik eğitim programları oluşturulmalı ve sistemin sağlıklı biçimde uygulanması amacıyla altyapı kurulmalıdır.
Çevresel performans, düzenli olarak izlenmeli, ölçümler yapılmalı ve sonuçlar raporlanarak belgelendirilmelidir.
Uygulanan sistemdeki eksikler tespit edilip belirlenen kısımlar için iyileştirme çalışmaları gerçekleştirilmelidir.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminin Faydaları Nelerdir?

ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminin temel faydaları şunlardır:

ISO 14001, işletmelerin faaliyetleri esnasında sebep oldukları çevresel etkileri tanımlamalarına olanak tanır. Böylece ticari organizasyonlar; atıklarını minimize etmelerini, karbon ayak izlerini küçültmelerini sağlayacak önlemleri rahatlıkla uygulayabilir.
Standart, işletmelerin doğal kaynakları daha verimli kullanmalarını teşvik eder. Bu sayede ham madde tüketimi optimize edilirken enerji ve su tüketiminde azalma sağlanabilir.
İşletmeler, ISO 14001 aracılığıyla yasal düzenlemelerle uyumlu hale gelir. Çünkü çevre yönetimiyle ilgili tüm kanuni gereklilikler sistematik uygulanabilir. Yasal uyumluluğa yönelik denetimler, standart kapsamında düzenli gerçekleştirilir.
ISO 14001 aracılığıyla işletmeler, çevresel riskleri kolayca belirleyip proaktif yaklaşımla önlem alabilir. Çevresel performansı artıracak fırsatlar değerlendirilirken potansiyel tehlikelere karşı farkındalık oluşur. Dolayısıyla çevresel kaza ihtimali minimize edilebilir. Aynı zamanda tedarik zinciriyle alakalı süreçlerde çevresel duyarlılığın artması, tüm faaliyetlerde çevre dostu teknolojilerin kullanımı mümkün hale gelir.
Standart, çevre yönetim sisteminin yalnızca kuruluş aşamasına odaklanmaz. ISO 14001, söz konusu sistemin sürekli gelişimini hedefler. Bu kapsamda çevresel performans, özellikle karbon ayak izi, düzenli olarak ölçülür ve analiz edilir. Herhangi bir sorun tespit edildiğinde, iyileştirme projeleri devreye alınır. Sistemi sürekli iyileştirme odaklı yaklaşım, çevresel hedeflerin her yıl daha ileri seviyeye taşınabilmesi imkânı sağlar.
Standarda uygunluk belgesine sahip olmak gerek iş ortakları, yatırımcılar ve paydaşlar gerekse müşteriler nezdinde çevreye duyarlı bir imaj oluşturulmasını mümkün kılar. İşletme, sektöründe ve bölgesinde çevre sorumluluğu konusunda ideal örnek konumuna yükselir. Bu durumun doğal bir sonucu olarak çevrenin korunmasına duyarlı müşterilerle ve iş ortaklarıyla sürdürülebilir ilişkiler kurulabilir.
Standart dahilinde atılacak adımlar, atıkların azaltılmasını ve geri dönüşümün artırılmasını teşvik eder. Döngüsel ekonomi anlayışını destekleyen bu fayda, üretim süreçlerinde yeniden kullanıma odaklanılmasıyla mümkün hale gelir. Geri dönüşüm stratejilerinin devreye alınması, atıkların çevreye zarar vermeden imhasını sağlar.
ISO 14001 sayesinde kurum içerisinde çevre bilinci oluşturmak kolaylaşır. Çevre bilincini organizasyonun tüm birimlerine yaymak amacıyla personele çevre eğitimleri verilir. Çalışan bazında farkındalığın artırılması, uzun vadeli çevresel sürdürülebilirlik hedeflerin erişimin kolay hale gelmesinde kilit rol oynar.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Bileşenleri Nelerdir?

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi, çeşitli bileşenleri bünyesinde barındırır. Söz konusu bileşenlerin en önemlileri şunlardır:

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemleri- Şartlar ve Kullanım Kılavuzu

Şartlar ve kullanım kılavuzu bileşeni, çevre yönetim sistemlerinin kurulumu, uygulanması, sürdürülmesi gibi konularda yön gösterici niteliğe sahiptir. Kılavuz, adından da anlaşılabileceği üzere 2 ana bölümden oluşur. Şartlar bölümü, sistemin kurulumu için karşılanması gereken gerekliliklere açıklık getirir. Kullanım kılavuzu kısmıysa şartların nasıl uygulanacağına dair rehber görevi üstlenir.

ISO 14004 Çevre Yönetim Sistemleri- Genel Uygulama Kuralları

ISO 14004, ISO 14001'i tamamlayıcı niteliğe sahiptir. Genel kılavuz, çevresel performanslarını artırmak isteyen kuruluşlara esneklik sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. ISO 14004 standardının temel içeriğini, çevre yönetim sisteminin tasarımı, uygulama safhası, sürekliliğinin sağlanması ve iyileştirme süreçleriyle ilgili detaylar oluşturur.

ISO 14020 Ürünler İçin Çevre Bildirimleri ve Programları- İlkeler ve genel gerekler

ISO 14020, ürün veya hizmetlerin çevresel performansını doğru, güvenilir ve karşılaştırılabilir biçimde hedef kitleye iletmek amacıyla çevre etiketlerinin, beyanlarının nasıl kullanılacağına ilişkin genel kuralları içerir. Standart, çevresel bilgi sunumunun şeffaf ve doğru yapılması için rehber işlevi görür.

ISO 14031 Çevre Yönetimi- Çevre Performans Değerlendirilmesi Kılavuzu

ISO 14031, çevresel performansın işletme bazında değerlendirilmesi, ölçülmesi, iyileştirilmesi için bir çerçeve sunar. Standart, çevre yönetim sistemi kuran ya da kurmadan önce çevresel performansını geliştirmek isteyen kuruluşlar için yön göstericidir.

ISO 14040 Çevre Yönetimi- Hayat Boyu Değerlendirme - İlkeleri ve Çerçevesi

ISO 14040; ürün, süreç ve/veya hizmetlerin çevresel etkilerini belirlemek, değerlendirmek amacıyla kullanılan Hayat Döngüsü Değerlendirmesi 'ne odaklanır. Standart, değerlendirme sürecinin genel ilkelerini tanımlar. ISO 14040, ürün ve hizmetlerin yaşam döngüleri boyunca sebep oldukları çevresel etkilerin sistematik analizine olanak tanır.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Nasıl Uygulanır?

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi sertifikasyon süreci, işletmenin çevresel performansını geliştirmek amacıyla gerekli uygulamaları gerçekleştirdiğini doğrulamak için tasarlanmıştır. Süreç dahilinde sistemin standart şartlarına uygun işletilip işletilmediği kontrol edilir. Bu amaca uygun olarak aşağıdaki aşamalar gerçekleştirilir.

Hazırlık ve Planlama: Sertifikasyon sürecinin ilk aşamasında işletme, çevre yönetim uygulamaları özelinde mevcut durumunu analiz eder. Analiz esnasında ISO 14001 standardına uygunluk seviyesi ölçümlenir. Bu aşamada ayrıca çevresel hedefler ve amaçlar belirlenir, personele farkındalık eğitimleri verilir, sürecin geneliyle alakalı belgeler hazırlanır.
Çevre Yönetim Sisteminin Kurulması: Sertifikasyon sürecinin ikinci aşamasında, üst yönetim tarafından çevre politikası oluşturulur. Risk ve fırsat analizi yapılarak yasal düzenlemeler ile diğer gerekliliklere yönelik uyum çalışmaları yapılır. Çevresel performansı iyileştirmek amacıyla ölçülebilir hedefleri kapsayan program kurgulanır.
Sistemin Uygulanması ve İzlenmesi: Bir önceki aşamada kurulan sistem, bu aşamada işlerlik kazanır. Uygulanmaya başlanan sistemin performansı izlenerek veri toplanır. Uygulama ve izleme aşamasında, çalışanların sistemin parçası haline gelmesi sağlanmalıdır. İzleme fonksiyonu kapsamında yapılacak iç denetimlerle sistemin eksikleri belirlenir ve düzeltici tedbirlere başvurulur.
Sertifikasyon Denetimi: Sertifikasyon denetimi, bağımsız bir değerlendirme kuruluşu tarafından yürütülür. Denetim süreci, kendi içerisinde 2 aşamadan oluşur. Bağımsız değerlendirme kuruluşu, ilk olarak dokümantasyonu inceleyerek sistemin kapsamı, politikaları ve prosedürlerini doğrular. Ardından yerinde denetimle sistemin sahada nasıl uygulandığı incelenir.
Sertifikasyon Kararı: İşletme, denetimler sonucunda herhangi bir eksik belirlenmezse ISO 14001 sertifikası almaya hak kazanır. Eksik belirlenmesi durumunda ise düzeltici faaliyetler talep edilir ve işletmeye belirli bir süre tanınır. Eksiklikler giderildikten sonra belgelendirme kuruluşu yeniden denetleme yaparak sertifikasyon sürecini noktalar.

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardını Kimler Uygulayabilir?

ISO 14001 Çevre Yönetim Standardı, doğaya yönelik etkilerini yönetmek ve sürdürülebilirlik odaklı faaliyet göstermek isteyen işletmeler tarafından uygulanabilir. Uluslararası geçerliliğe sahip standart; sektör, faaliyet alanı, büyüklük gibi kriterden bağımsız olarak tüm kuruluşlara uygun şekilde tasarlanmıştır.

ISO 14001 Sertifika Ücreti

ISO 14001 sertifikası almak için yapılacak harcamalar, işletmenin büyüklüğü, faaliyet gösterdiği sektör, çalışan sayısı, üretim kapasitesi ve bulunduğu bölge gibi çeşitli faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Bunun yanı sıra, denetim süreçlerinin süresi ve sıklığı da toplam maliyet üzerinde etkili olabilir.

Genellikle ISO 14001 belgelendirme süreci; başvuru ücreti, denetim masrafları, belge düzenleme ücreti ve süreç içinde karşılaşılabilecek diğer maliyetleri içerir. Ayrıca, işletmenizin danışmanlık hizmetlerine veya ek geliştirme çalışmalarına ihtiyaç duyması halinde, ek maliyetler de ortaya çıkabilir.

Belgelendirme kuruluşları, işletmelere özel fiyat teklifleri sunduğundan, en doğru maliyet bilgisini almak için doğrudan bir belgelendirme kuruluşuyla iletişime geçmek faydalı olacaktır. Böylelikle, işletmenizin gereksinimlerine göre hazırlanmış net bir fiyatlandırma alabilirsiniz.

Ayrıca, ISO 14001 sertifikasını almak sadece belge ücretini ödemekle tamamlanmaz. İşletmenizin yönetim sistemine uyum sağlayabilmesi için bazı süreçleri iyileştirmesi, belirli yatırımlar yapması veya dokümantasyon güncellemeleri gerçekleştirmesi gerekebilir. Bu gibi ek giderler de dikkate alınmalıdır.

Sonuç olarak, ISO 14001 sertifikası için belirlenen ücret işletmelere göre farklılık göstermektedir. En doğru ve kesin maliyet bilgisi için belgelendirme kuruluşlarıyla doğrudan iletişime geçerek işletmenize özel bir fiyat teklifi almanız önerilir.

Sistem Belgelendirme Başvurusu